Deprem Korkusunun Belirtileri
Deprem korkusu, yalnızca “deprem anında paniklemek” olarak özetlenemez; hem zihinsel hem de bedensel düzeyde çeşitli tepkilerle kendini gösterebilir. Uzman Klinik Psikolog Ezgi Özay’ın gözlemlerine göre, bu belirtiler beş ana başlıkta toplanabilir:
Fizyolojik Tepkiler
Hızlanmış Kalp Atışı ve Terleme: Küçük titreşimler, anlık bir deprem uyarısı gibi algılanarak kalp hızını artırabilir ve avuç içlerinde terlemeye yol açabilir.
Nefes Daralması veya Hızlı Solunum: Deprem anksiyetesi yükseldiğinde göğüs kafesinde sıkışma hissi, hatta panik atağa benzer nefes alma zorlukları yaşanabilir.
Kas Gerginliği ve Titreme: Boyun, omuz ve sırt kaslarında kronik gerginlik görülür; bazen ellerde titreme veya titreme hissi ortaya çıkabilir.
Duygusal ve Psikolojik Belirtiler
Sürekli Endişe Halinde Olma: “Ya tekrar büyük bir sarsıntı olursa?” şeklindeki tekrarlayan düşünceler, zihni meşgul ederek içsel huzuru kaçırır.
Aşırı Uyarılmışlık (Hiperarousal): Küçük sesler veya titreşimler bile uyanıklık düzeyini yükseltir, zihinsel olarak “sürekli tetikte” kalma durumuna yol açar.
Uyku Bozuklukları ve Kabuslar: Depremlerle ilgili görsel-işitsel içerikler sebebiyle, geceledir gündüzdür kabuslar görülebilir veya uykuya dalmak güçleşebilir.
Davranışsal Tepkiler
Kaçınma ve İzolasyon: Yüksek katlı binalardan veya asansör kullanmaktan kaçınma, toplu etkinliklere katılmama gibi davranışlar sergileyebilir.
Sürekli Hazırlık Takıntısı: Evde bir afet çantası hazırlama konusunda aşırı detaycı olmak veya sürekli çıkış yollarını kontrollü olarak tekrar etmek günlük yaşamı zorlaştırabilir.
Gündelik Rutinin Bozulması: Alışveriş, işe gitme veya sosyal buluşmalar gibi planlanmış etkinlikler sık sık ertelenir veya iptal edilir.
Bilişsel ve Düşünce Kalıpları
Felaket Senaryoları Kurma: “Evin çökmesi”, “ailemle irtibatı kaybetme” gibi uç noktalara odaklanan düşünceler, kaygıyı besler.
Kontrol Yanılsaması: Hiçbir şey yapamayacağı hissine kapılarak, tüm kontrolü kaybetmiş gibi düşünmek; bu da çaresizlik duygusunu kuvvetlendirir.
Genelleştirme ve Olumsuz Yargılar: Bir sarsıntı her depremi çağrıştırır ve “hep daha kötü olacak” inancına yol açar.
Sosyal ve İlişkisel Etkiler
Artan Çekingenlik: Aile veya arkadaş buluşmalarında deprem konuşmalarından kaçınmak, iletişimi azaltmak.
Empati ve Destek Arayışı: Diğerlerinin de aynı korkuyu yaşadığını bildikçe hem rahatlama hem de yalnız kalmama ihtiyacı artar.
Aile Dinamiklerindeki Değişim: Deprem korkusu, ebeveyn-çocuk ilişkilerini de etkileyerek aşırı koruyucu veya uzak davranışlara neden olabilir.
Deprem Korkusuyla Başa Çıkma Yolları
Deprem anksiyetesini yönetmek, sadece “korkma” demekten ibaret değildir; bilinçli yöntemler ve düzenli uygulamalarla hem zihinsel hem de davranışsal düzeyde iyileşme sağlanabilir. Psikolog Ezgi Özay’ın önerdiği başlıca yöntemler şunlardır:
Bireysel Rahatlama ve Farkındalık Teknikleri
Diyaframatik Nefes Egzersizleri: Gün içinde birkaç kez, dört saniyede nefes alıp altı saniyede nefes vererek parasempatik sisteminizi harekete geçirin. Ezgi Özay’ın rehberliğinde uygulanan bu yöntem, panik anlarında kalp atış hızını düşürmeye yardımcı olur.
Progresif Kas Gevşetme: Ayak parmaklarından başlayıp başa kadar vücut kaslarınızı sıkarak ve serbest bırakarak, bilinçli gerilimi azaltın; her gün 10–15 dakikalık rutin, kas gerginliğini düşürür.
Hazırlık ve Planlama Adımları
Aile Afet Planı Oluşturma: Ezgi Özay’ın aile danışmanlığı seanslarında hazırlattığı harita ve görev dağılımları, kriz anında ne yapılacağını netleştirerek kontrol hissinizi kuvvetlendirir.
Afet Çantası Hazırlığı: İçinde su, konserve, ilk yardım malzemesi ve önemli belgelerin bulunduğu çantayı ulaşılabilir bir noktada bulundurun; düzenli aralıklarla içeriği kontrol etmek, belirsizlik kaygısını azaltır.
Maruz Kalma ve Duyarsızlaştırma Çalışmaları
Kademeli Görsel-İşitsel Maruz Kalma: Psikolog Ezgi Özay’ın ofisinde güvenli bir ortamda izlenen kontrollü deprem simülasyon videoları, tetikleyen unsurları azaltarak korku tepkisini zamanla yumuşatır.
Canlandırma Teknikleri: Hafif bir sallanma hissi veren titreşim platformlarına kısa sürelerle alışma alışımı yaparak, deprem korkusunun günlük sarsıntılardan ayrıştırılmasını sağlayabilirsiniz.
Duygu ve Düşünce Kaydı Tutma
Duygu Günlüğü: Her gün korku anındaki duygularınızı, fiziksel tepkilerinizi ve ardından uyguladığınız rahatlama tekniklerini yazın; Ezgi Özay, bu kayıtların terapide analiziyle tetikleyicilerin belirlenmesini önerir.
Otomatik Düşünce Listesi: “Ya büyük bir deprem olursa?” gibi otomatik felaket düşüncelerinizi tespit edip, her birine alternatif, gerçekçi yanıtlar geliştirin.
Sosyal Destek ve Aile İçi İletişim
Düzenli Aile Toplantıları: Deprem korkusu konusunda açıkça konuşmak, duyguları paylaşmak ve birlikte çözüm yolları üretmek, hem bağları güçlendirir hem de yalnızlık hissini azaltır.
Destek Grupları ve Topluluk Kaynakları: Psikolog Ezgi Özay’ın yönlendirdiği aile gruplarına katılarak, benzer deneyimler yaşayanlarla dayanışma içinde olmak, çözüm stratejilerinizin etkisini artırır.
Profesyonel Yardım ve Uzun Vadeli İzleme
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Otomatik, felaket odaklı düşüncelerinizi yeniden yapılandırarak daha gerçekçi düşünme becerisi kazandırır.
EMDR Seansları: Travmatik deprem anılarını duygusal açıdan işlemleyerek, korkunun duygusal ağırlığını hafifletir.
Periyodik Değerlendirme: Ezgi Özay ile belirli aralıklarla yapılan seanslar, kaygı düzeyinizdeki azalmayı takip ederek stratejilerin etkinliğini ölçmenize imkân tanır.
Bu stratejileri düzenli ve disiplinli bir biçimde uygulayarak, deprem korkusunu giderek kontrol altına alabilir, hem bireysel hem de aile düzeyinde psikolojik dayanıklılığınızı güçlendirebilirsiniz. Uzman Klinik Psikolog Ezgi Özay’dan profesyonel destek almak isterseniz, randevu için 0 (242) 000 00 00 numaralı telefonu arayabilir veya online formu doldurabilirsiniz.
Son yıllarda yaşanan hızlı ve güçlü sarsıntılar, birçok kişide sürekli tetikte olma hali ve deprem korkusu geliştirmiştir; bu yaygın anksiyete türü hem bireylerin günlük işlevselliğini hem de toplumsal dayanışma ruhunu zedeleyebildiğinden, Uzman Klinik Psikolog Ezgi Özay’ın rehberliğinde pratik adımlar atmak, güven duygusunu yeniden tesis etmede kritik öneme sahiptir.
Deprem Korkusunun Psikolojik Temelleri
Deprem korkusu, kontrol kaybı algısını besleyen beklenmedik sarsıntı deneyimi ile birleştiğinde bireyde “elinde olmayan bir güç” hissini pekiştirir; Psikolog Ezgi Özay’ın aktardığına göre, bu tür korkular travma anılarını yeniden canlandırarak tıpkı bir alarm refleksi gibi zihinde tetiklenir ve toplumsal konuşmalar, haber tekrarlarıyla adeta büyütülür.
Günümüzde Deprem Travması ve Toplumsal Etkiler
2023 sonrası sıkça yaşanan artçı sarsıntılar, şehirlerde hem fiziksel hem de psikolojik anlamda derin yaralar açarken, Ezgi Özay’ın vurguladığı gibi, bireyler evlerinde artık “güvende olma hissini” korumakta zorlanır; çocuklar, yaşlılar ve kriz anında panik yaşayan yetişkinler, bu süreci sağlıklı atlatmak için hem aile içi iletişimi hem de uzman desteğini devreye sokmalıdır.
Deprem korkusu, belirsizlik ve travma hatıralarının birleşimiyle ortaya çıkan ancak etkili stratejiler ve uzman desteğiyle yönetilebilen bir anksiyete türüdür. Eğer sürekli tetikte olma hissi, uyku bozuklukları veya kaçınma davranışları yaşıyorsanız, Ezgi Özay’dan randevu alarak profesyonel bir yol haritası oluşturabilirsiniz; Psikolog Ezgi Özay’ın rehberliğinde, güven duygunuzu yeniden inşa edip, deprem anksiyetesiyle sağlıklı bir ilişki kurabilirsiniz.